Okiem eksperta - rozmowa z Aleksandrą Jagieło, panią prezes BKS-u Bostik ZGO Bielsko-Biała

W wieku juniorskim przyznam szczerze, że prawie w ogóle się nad tym nie zastanawiałam – w zasadzie trenowałam i robiłam to, co miałam według aktualnego trenera robić. W seniorskiej siatkówce miałam rzeczywiście kilku tych trenerów i nie ukrywam, że największe na mnie wrażenie zrobił - za tych pierwszych lat - trener Andrzej Niemczyk. Pamiętam, że jako dzieci cieszyliśmy się z rzeczy z Pewexu, czy z zagranicy i tutaj można posłużyć się takim porównaniem. Trener Andrzej przyjechał do nas właśnie z zagranicy. Osobiście nie znałam go wcześniej – może to była moja młodzieńcza ignorancja przyznaję otwarcie. Przy naszym pierwszym spotkaniu podszedł do mnie podczas treningu, obok siedziała Madzia Śliwa i zapytał: A ty dziewczynko jak masz na imię? – to ja sobie pomyślałam: dobrze – jest jeden jeden - oczywiście w żartach. Madzia uratowała sytuację przedstawiając mnie nowemu trenerowi reprezentacji: to jest nasza Oleńka. Ale wracając do pytania, to dlatego wspominam Andrzeja Niemczyka, ponieważ był człowiekiem, – to co mnie najbardziej w nim ujęło, jako moim trenerze i to, o czym powtarzam w rozmowach głównie z Bartkiem (Piekarczykiem, szkoleniowcem BKS Bostik ZGO Bielsko-Biała - red.) - który potrafił zdjąć odpowiedzialność z całego zespołu. Myślę, że dużym problemem trenerów, to jest taka trochę lawina, jest to, że boją się zaryzykować, ponieważ boją się o posadę: jak nie będzie wyniku, zostaną szybko zwolnieni. A w przypadku trenera Niemczyka było inaczej. Miał tę cechę i mówił o tym głośno: jeśli mnie zwolnią, to ich strata.  To była pewność siebie i umiejętność brania odpowiedzialności na siebie, przy jednoczesnym zdjęciu jej z zawodniczki. Było to bardzo pomocne, między innymi na zagrywce – byłam wówczas wchodzącą w reprezentacji i dzięki niemu dużo mocniejsza czułam się w tym elemencie w kluczowych momentach. Poza tym był to także trener inny niż moi wcześniejsi szkoleniowcy pod względem prowadzenia zespołu, mam tu na myśli prowadzenie zespołu poza boiskiem. W tamtym czasie, nawet jeszcze później, wyjazd na zgrupowanie reprezentacji był związany z całkowitym poświęceniem się treningom i maksymalnej izolacji i koncentracji na pracy – rozłąka z najbliższymi trwała kilka miesięcy. Dla nikogo nie jest to łatwe. Trener Niemczyk wprowadził taką zmianę, że pozawalał, a nawet nakazywał, aby nasi partnerzy, rodziny pojawiały się na zgrupowaniach. Argumentował to tym, że my kobiety jesteśmy takimi istotami, które potrzebują kontaktu i wsparcia najbliższych podczas miesięcy ciężkiej pracy. W moim odczuciu to wszystko zrobiło wówczas na mnie ogromne wrażenie i było kluczowe w takim, a nie innym odbiorze trenera.

Kilka lat temu odwiesiłaś przysłowiowo buty na kołek, kończąc swoją bogatą zawodniczą karierę. Weszłaś w nową rolę w klubie i także w Polskim Związku Piłki Siatkowej – m.in. zaproszona zostałaś do udziału w wyborze trenera żeńskiej reprezentacji Polski. Jakie widzisz zmiany u trenerów, które mogą być pomocne w pracy z zespołem? Nad którymi cechami, umiejętnościami powinni obecnie pracować szkoleniowcy?

Moje spostrzeżenia dotyczą nie tylko dziedziny, o której rozmawiamy – czyli relacji na linii trener i zawodniczka.  Ogólnie zmieniło się podejście, że ktoś jest dyktatorem, narzucającym swoje autorytarne sądy i niepozwalającym na pytania i wątpliwości podopiecznych. W każdym obszarze naszych działań nie ma już miejsca na takie sytuacje, w którym druga strona nie może wypowiedzieć swojego zdania. Obecnie bardzo ważny jest, przy tych młodych osobach – nie tylko mówię tutaj o zawodniczkach - partnerski stosunek i wysłuchanie ich potrzeb. Naturalnie nie mówimy o „wchodzeniu komuś na głowę”, a tylko o pracy nad komunikacją w zespole i chęcią zrozumienia. Wiadomo, że za każdym zespołem stoi jakieś oczekiwanie wyniku, za tym idzie też presja, także w konsekwencji pieniądze – w mojej ocenie jednak należy pamiętać, że na pierwszym miejscu powinien być człowiek i tym staram się kierować w mojej pracy prezesa klubu. Siatkówka kiedyś się skończy, a my zostaniemy w przyjaznych, bądź wrogich relacjach. Tym bardziej, przy tym młodszym pokoleniu, ważne jest, aby trenerzy dbali o podejście partnerskie, a nie coś nakazujące, aby stale wzmacniali swoje kompetencje miękkie w pracy.  Nie tylko w sporcie należy mieć duże wyczucie w działaniu. Młode zawodniczki, często bardzo emocjonalnie reagują na uwagi dotyczące swojej gry i wycofują się szybko w relacji z trenerami. Trudno też zapominać o emocjach samych trenerów, które im także towarzyszą i mogą być okazywane – praca nad nimi będzie u wszystkim bardzo pomocna.

Na koniec naszej rozmowy, chciałabym jeszcze zapytać o trenera Biało-Czerwonych, Stefano Lavariniengo. Brałaś udział w jego wyborze, mimo, że nie miałaś okazji z nim pracować jako zawodniczka. Na pewno zwróciłaś uwagę na jego szczególne cechy, które są godne naśladowania, bądź mogą być inspirujące do działania dla innych trenerów i trenerek?

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na jego warsztat szkoleniowo-trenerski. W mojej ocenie Stefano nie jest bardzo wylewnym człowiekiem, wręcz momentami zamkniętym, ale główną jego zaletą jest to, że jak już jest z zespołem, to całkowicie angażuje się w pracę z nim, żyje nim i przede wszystkim mocno wierzy w jego możliwości. To jest istotnie zauważalna odmiana w reprezentacji, bo dziewczyny nagle nie zmieniły się – nie przeskoczyły o dwa sportowe poziomy. Moim zdaniem ktoś – czyli Stefano Lavarini – przedstawił swoją wizję pracy, a drużyna w nią uwierzyła i poszła za nim - a jak za tym poszły, to pojawiły się wyniki sportowe. Dlatego uważam, że wybór był jak najbardziej właściwy.